PAGSISINUNGALING SA ILALIM NG PANUNUMPA: Dating PCSO GM Garma at mga Kasamahan, Humarap sa Matitinding Revelasyon Tungkol sa Davao Template, Nepotismo at Mga Ahente ng Tiwala

Ang panunumpa sa isang pampublikong pagdinig ay hindi lamang isang pormalidad, kundi isang sagradong pagtanggap sa responsibilidad na magsalita ng buong katotohanan. Ngunit sa naganap na imbestigasyon sa Kongreso, niyanig ang bulwagan ng mga serye ng pagtanggi, pag-iwas, at tahasang pagsisinungaling mula sa mga dating matataas na opisyal ng Philippine Charity Sweepstakes Office (PCSO) at Philippine National Police (PNP), na nagresulta sa isang dramatikong pangyayari: ang pagkakakulong ng isang mataas na ranggong opisyal dahil sa contempt.

Ang sentro ng usapin ay umiikot sa dating PCSO General Manager na si Royina Garma, kasama ang kanyang mga kasamahan at kaibigan sa PNPA Class ’96 at ’97. Ang pagdinig ay nagpinta ng isang nakakagimbal na larawan ng kapangyarihan, pulitika, nepotismo, at ang tila sadyang pagtatago ng katotohanan na may malalim na ugat na koneksyon sa kontrobersyal na ‘Davao Template’ at mga maanomalyang transaksiyon sa loob ng ahensya ng gobyerno.

Ang Pagtataksil sa Katotohanan: Contempt at Pagkakadetine

Isa sa mga pinakamabigat na sandali ng pagdinig ay ang pagkakabunyag sa umano’y kasinungalingan ni Colonel Leonardo, isang PNPA Class ’96 batchmate ni Garma. Ang opisyal ay paulit-ulit na pinilit ng Komite na aminin o kumpirmahin ang mga detalye ng isang serye ng pagpupulong at ang mga tao na kasama niya.

Matapos ang sunod-sunod na pag-iwas at pagbabago ng pahayag ni Colonel Leonardo tungkol sa pagdalo niya sa isang miting sa isang opisina, at kung sino ang mga taong nakasama niya [06:11], napilitan ang Kamara na kumilos. Ang Chairman ay nagbabala, “I will allow you to speak, let me just finish the ruling of the chair… the chair has ruled on the motion to cite Colonel Leonardo in contempt for violating Section 11, paragraph C of our rules of procedure” [08:44].

Ang huling desisyon ay mas mabigat pa: “The motion is approved… Colonel [Leonardo] is or will be detained in the premises of the House of Representatives” [09:50] matapos ang mungkahi ni Congressman Acop. Ang pangyayaring ito ay nagbigay-diin sa matinding krisis ng integridad at nagsilbing isang hudyat na hindi palalampasin ng Komite ang sinumang magtatangkang magsinungaling sa ilalim ng panunumpa.

Ang Lihim na Pulong: Ang Davao Template at ang Class of ’96/’97

Ang ugat ng kontrobersiya ay nag-ugat sa isang sensitibong pulong na naganap noong June 28, 2016, tatlong araw bago manumpa ang dating Pangulo. Ayon sa Komite, nagkaroon ng pagtitipon ang mga miyembro ng PNPA Class ’96 at ’97 sa ikalawang palapag ng DPWH office sa Davao City [13:14].

Ang dating PCSO GM Garma ay umamin na nagkaroon ng “courtesy call, somewhat” [13:25] at may mga napag-usapan, bagaman sinubukan niyang ipaliwanag na “it’s not in depth, it’s just passing” [14:13]. Ngunit ang pinakamabigat na tanong ay tumutukoy sa posibilidad na pinag-usapan ang sensitibong isyu ng ‘Davao Template’—isang terminong may malalim na implikasyon sa mga operasyong may kinalaman sa droga.

Nang diretsahang tanungin si Garma, “Nag-usap ba kayo tungkol doon sa Davao Template?” Ang kanyang sagot, “Yes or no, napag-usapan din po” [14:20].

Gayunpaman, kaagad itong sinubukan na itanggi ng kanyang mga kasamahan. Nang tanungin si Colonel Grijaldo (Class ’97), isang kasama sa pulong, kung diniskas nila ang Davao Template, ang sagot niya ay “Yes, Sir” pero kaagad din niyang idinugtong, “I could not confirm” [26:17]. Ang matinding kontradiksyon sa pagitan ni Garma at ng kanyang mga kasamahan ay nagpapatunay lamang sa pagiging seryoso ng Komite sa paghahanap ng katotohanan, at ang pagtatangka ng mga opisyal na magtago ng impormasyon.

Ang pagpupulong na ito ay higit pa sa simpleng ‘courtesy call.’ Ito ay nagpapahiwatig ng mga sensitibong usapin at koneksyon na itinatago ng mga indibidwal sa likod ng kapangyarihan, lalo na’t ito ay nangyari ilang araw bago ang pormal na pag-upo ng bagong administrasyon.

Ang Pamilya Bilang Ahente ng Tiwala: Nepotismo sa PCSO

Bukod sa sensitibong pulong, binusisi rin ng Komite ang malawakang nepotismo sa loob ng PCSO sa panahon ng panunungkulan ni GM Garma. Ipinakita sa pagdinig ang listahan ng mga kamag-anak ni Garma na na-appoint sa iba’t ibang posisyon, na nagbubunyag ng nakakagulat na paggamit ng ahensya bilang parang personal na “family business” [34:07].

Kabilang sa mga na-appoint ay ang kanyang:

Anak: Itinalaga bilang Confidential Agent, na may diagnosed na dyslexia, ADHD, at bipolar with depression [28:13].

Unang Pinsan (Marie Louise Ubales): Na-appoint bilang nurse at in-charge umano sa pagkain [31:32].

Bayaw (Doris Garma): Inilagay sa admin [32:28].

Unang Pinsan sa Ina (Howard Marsan): Itinalaga bilang IT Consultant [32:34].

Asawa ng Unang Pinsan (Irene Marsan): Pribadong kalihim [33:04].

Nang tanungin tungkol sa etika ng pag-appoint ng lahat ng kanyang mga kamag-anak, ipinagtanggol ni Garma ang kanyang desisyon. Aniya, “The positions that were given to them ang requirement lang po is trust and confidence” [34:36].

Ngunit ang pagtatanggol na ito ay naging balido lamang sa kanyang panig. Ang kaso ng kanyang anak na may learning disorder, na in-appoint bilang confidential agent, ay hinamon ng Komite, na nagtanong kung paano ito pumasa sa mga kwalipikasyon na dapat ay may karanasan sa law enforcement [30:10]. Bagamat ipinagtanggol ni Garma ang kakayahan ng kanyang anak sa report writing [30:39], nanatili ang tanong: Mas pinili ba ang ugnayan ng pamilya kaysa sa propesyonal na kwalipikasyon para sa mga posisyong pinondohan ng pondo ng bayan?

Ang Pondo ng Kawanggawa at Ang STL Party List

Ang imbestigasyon ay nagpatuloy sa mas malalim na usapin ng pondo. Diretsahang inakusahan si Garma na naglagay ng pera mula sa PCSO—na dapat ay para sa kawanggawa—sa isang STL Foundation na sinasabing sumusuporta sa STL Party List (Samahan ng Totoong Larong May Puso) [47:28].

Ito ay naging isang matinding pagbubunyag: ang STL Party List ay may kaugnayan sa kanyang mga kamag-anak, kasama na si Howard Marsan (unang pinsan, second nominee) at Maria Ibon Barandog (asawa ni Colonel Barandog, first nominee) [48:56]. Ipinakita sa pagdinig ang mga ebidensiya ng donasyon, kabilang ang P2 milyong piso na tseke mula sa PCSO, na tila dumaan sa STL Foundation [52:22].

Higit pa rito, nabunyag din ang mga proyektong pabahay na isinagawa ng STL Party List sa ilalim ng adbokasiya nilang “Bahay Mo, Puso Ko” sa Cebu [53:00]. Nang tanungin si Garma kung kumpirmado ba ang mga donasyong ito, ang kanyang tugon ay muli ay “I cannot recall anymore” [53:22], na lalo pang nagpatindi sa pagdududa. Ang mga opisyal na ito ay nahaharap sa seryosong akusasyon: ang paggamit ng pera ng bayan para paunlarin ang kanilang pulitikal na ambisyon sa pamamagitan ng isang party list na kontrolado ng kanilang pamilya.

Ang Misteryo ng Mansiyon at ang Kakaibang Kayamanan

Sa huling bahagi ng pagdinig, tinutukan ang mga personal na ari-arian ni Garma. Nauna nang itinanggi ni Garma na mayroon siyang bahay sa Hilltop property [39:48], ngunit binuking siya nang ipinakitang nagkaroon ng team building ang mga female department managers ng PCSO sa Hilltop Mansion noong Nobyembre 2021 [40:08].

Dito umamin si Garma na “I develop it” [40:30] at iginiit na ito ay ginawa niya gamit ang sarili niyang pera [43:17]. Ang nakakagulat ay ang kanyang pahayag na ang buong ‘full-glass mansion’ ay nagastos niya lamang ng “less than 1 million” [43:36]. Ang Komite ay nagduda sa halagang ito, lalo pa’t mayroong halos 20 katao ang nag-overnight doon [44:17]. Ang kasinungalingan at pagtanggi sa pag-aari ng isang “full-glass” na mansyon, at ang paggigiit na hindi ito aabot sa isang milyong piso, ay nagbigay-diin sa misteryo ng pinagmulan ng kanyang yaman.

Idinagdag pa sa pagdududa ang yaman ng kanyang dating asawa, si Colonel Vela (PNPA ’96). Si Vela ay inimbestigahan dahil sa kanyang $200,000 na investment para sa 20% na share sa “Noy Pit Bar” sa Las Vegas [01:00:30]. Sinabi ni Vela na ang kalahati ng puhunan ay nagmula sa kanyang sahod at allowance bilang Police Attaché [01:09:11], ngunit ang Komite ay nagduda kung paano niya naipon ang $100,000 sa loob lamang ng maikling panahon ng kanyang tour of duty [01:12:36]. Ang isyu ng yaman ni Vela, na nagmula sa tila maikling panahon at sa posisyon sa gobyerno, ay lalo pang nagpalaki sa tanong tungkol sa unexplained wealth ng mga opisyal na ito.

Panawagan para sa Pagsisiyasat at Pananagutan

Ang pagdinig na ito ay naglantad ng isang serye ng mga seryosong akusasyon laban kay dating GM Royina Garma at sa kanyang mga kasamahan. Mula sa sadyang pagtatago ng pulong na may kinalaman sa ‘Davao Template,’ hanggang sa malawakang nepotismo, pag-uugnay ng pondo ng PCSO sa pulitikal na interes ng pamilya, at ang mga kuwestiyonableng ari-arian, ang bawat detalye ay nagdudulot ng matinding pagdududa sa integridad ng mga indibidwal na nanumpa na maglingkod sa publiko.

Ang pagpapaditine kay Colonel Leonardo ay isang malinaw na mensahe: ang Komite ay seryoso sa paghahanap ng katotohanan. Habang nagpapatuloy ang imbestigasyon, nananatiling bukas ang panawagan ng publiko para sa kumpletong pananagutan, na tanging ang ganap na paglalahad ng katotohanan ang makapagbibigay ng katarungan sa mamamayang Filipino na nagtitiwala sa kanilang gobyerno

Full video: